Գեղարվեստը կրթահամալիրում նախագիծ՝ Արևելյան դպրոց

083

Կրթահամալիրի 30-ամյակ

Նոյեմբերի 15, Մարմարյա սրահ:

Հեղինակային կրթական ծրագիր՝ հանրակրթության երաժշտություն:

Համերգի ընթացքում ներկայացվելու է հանրակրթական երաժշտությունը մեկ համերգով՝ 1-5 րդ դասարաններում, ներառելով կրթահամալիրում իրականացվող նախագծերը:

Ծրագրում՝

  1. Անդաստան
  2. Սարեն կուգա, տուն արի
  3. Սև ա չոբանի շունը, Առնեմ երթամ իմ յարը
  4. Էրնեկ ես ծառ էղնեի
  5. Քրիստոս ի մեջ
  6. Էն դիզան
  7. Ախ լոթի մարան
  8. Երևան բաղ եմ արել
  9. Արևը կայնե կեսօր
  10. Հոյ նազան
  11. Սոնա յար
  12. Կաքավիկ
  13. Բաղը քաղինք
  14. Կոտ ու կես
  15. Փայտե Ձիուկ
  16. Այբ բեն գիմ

Ծնողական ակումբ՝

Խնջույքի երգ

Պար՝ Բուլուլ

 

 

Բարի լո՜ւյս, Ագարակ/ Կոմիտասը Ագարակում

Այսօր Արևելքի նախակրթարանի մեծիկներով և ավելի մեծիկներով ,  Բանգլադեշյան քայլարշավ արեցինք դեպի Ագարակ ։

Կախարդական լավաշի խորհուրդը գալիս է դարերի խորքից՝ մեր պապիկների ու տատիկների խրատներից, ու մեզ սովորեցնում, որ երջանկությունը աշխատանքի մեջ է: Ըստ ավանդության՝ հնում հաց թխելը հայ կանանց մենաշնորհն էր;  Հայկական լավաշը խորհրդանշում է հայ ժողովրդի կյանքն ու իմաստեւթյունը: Շատ երգեր, բանաստեղծություններ ու ավանդազրույցներ են նվիրվել լավաշին, հետեւաբար կարող ենք հպարտությամբ համարել, որ այն Հայաստանի սրբապատկերներից մեկն է:

Կոմիտասյան մաքրամաքուր երգեցողության ներքո գովեցին մե՛ր ձիուկներին…

Իսկ վերջում համտեսեցինք մեր խոհարար տիկին Մարիետայի պատրաստած լոշիկները:

 

«Խաղողածես» ուսումնական նախագիծ, ամփոփում

Այսպիսի  «Խաղողածես» կարող եք տեսնել միայն Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրում։ Իսկական իմացումի հրճվանք։ Արևելյան դպրոցի հինգ տարեկանները մեծ ոգևորությամբ էին սպասում այս ծեսին։ Խմբում նախապես տեսակավորեցինք խաղողը և քայլքով հասանք մեր Քոլեջի Հնձանի մոտ։ Այնտեղ մեզ էին սպասում Քոլեջի հինգ տարեկանները։ Միասին երգեցինք, ազգային խաղեր խաղացինք, խաղողը առանձնացրեցինք , իսկ վերջում սկսեցինք ճզմել։ Ինչ հավե՜ս էր։ Գինի ենք պատրաստում մեր իսկ ձեռքերով։

Տեսանյութը՝ Էլմիրա Մարգարյանի

«Խաղողածես» ուսումնական նախագիծ

Օրը՝  հոկտեմբերի 23

Ժամը՝ 12:00-13:00

Վայրը՝ «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր. Քոլեջ՝ Հնձանի մոտ
Հասցեն՝ Երևան, Անդրանիկի 92/1, ղեկավար՝ Տաթև Բլեյան

ՄասնակիցներԱրևելյան դպրոցի 5 տարեկաններ,  Քոլեջի 5 տարեկաններ,երաժշտության ուսուցիչներ, կրտսեր դպրոցի ղեկավարներ,դասվարներ, դասվարի օգնականներ։

Նպատակը և խնդիրները՝

  • Ուսումնական — ճանաչողական` ծանոթանալ խաղողի տեսակներին, ո՞ր տեսակի խաղողից կպատրաստվի բարձրակարգ գինի,
  • խաղողաքաղի և խաղող ճզմելու ծիսական երգերի կատարում — ուսուցում, տարածում:

Մեդիագործիքներ՝

  • հեռախոս, պլանշետ, ֆոտոխցիկ, ձայնագրիչ:

Նախագիծը՝

  • 12։00 13։30  -Ազգային-ծիսական խաղիկներ՝ «Մամի, մամի, խաղողը հասել է»։ Խաղում է դաստիարակների խումբը, որից հետո՝
  • ծիսական արարողություն` խաղողագովք, խաղողօրհնեք,
  • ծիսական շուրջպար՝ «Բուլուլ», «Թամզարա»,
  • խաղողքաղի և խաղող ճզմելու ծիսական երգեր` «Բաղը քաղինք», «Էկեք ճզմենք քաղցր խաղող», «Քաղենք խաղողը» շարք: Այդ ընթացքում սովորողների  մի խումբը խաղողը առանձնացնում է ողկույզից և ոտքերով, ձեռքերով հնձանի վրա ճզմում։ Լսվում են քաղցր երգեցիկ ձայներ, ծիծաղ, խաղողի ճպճպոց-ճռճռոց, և ճզմած խաղողի հյութը ուղարկում ենք խմորման՝ «Սեբաստացու օրերին» ունենալու մեր իսկ ձեռքով պատրաստած գինի:

 

Նախապատրաստական փուլ.

  • գնումներ` խաղողահավաք ծնողներից, խանութներից,
  • քայլարշավ դեպի Քոլեջ,
  • ռադիոնյութերի ստեղծում
  • ուսումնասիրում ենք խաղողի տեսակները, գույները։

Ակնկալվող արդյունքներ՝

  • Խաղողածեսի իրականացում 5  տարեկանների, ծնողների, համայնքի և գործընկերների հետ: Զգացողություններ, պատում-տպավորություններ սովորողների,դասվարների, ծնողների, դպրոցի ղեկավարների կողմից։ Հավաքած տեղեկությունները թվայնացնում ենք, ստեղծում մեր խաղողածեսի փաթեթը, տեղադրում բլոգում, ենթակայքում, լուսաբանում-տարածում սոցցանցերում:

Խորհրդատու՝ Մարինե Մկրտչյան

Համակարգող՝ Անահիտ Գրիգորյան,Լիլիա Զախարյան, Էլմիրա Մարգարյան, Էդիտա Ղալաչյան։

Աղբյուրը՝ Նելի Արղությանի ուումնական բլոգ

«Կոմիտասի գրառած ազգային երգերի կատարում/ համագործակցություն Արևելյան դպրոց և Քոլեջ» նախագիծ

«Կոմիտասի գրառած երգերի կատարում, ձայնագրում»  նախագծով Կոմիտասի գրառած ազգային երգերի կատարում Արևելյան դպրոցում, Քոլեջում

Մասնակիցների, սովորողների տարիքային խումբը

4 — 5-րդ դասարանների սովորողներ, Քոլեջի ուսանողներ

Աշխատանքների ծավալը և ժամանակացույցը

Հոկտեմբեր — նոյեմբեր ամիսներ, ներկայացվում է նոյեմբերի 4-15-ը

Աշխատանքների ընթացքը, նպատակը, խնդիրներն ու արդյունքները

Նախագծի նպատակը

  • սովորողների երաժշտական կրթում,
  • ազգային մշակույթի յուրացում
  • ազգային մշակութային արժեքների պահպանում, տարածում

Խնդիրները

  • սովորողներին ներկայացնել Կոմիտասի թողած երաժշտական ժառանգությունը
  • երաժշտության միջոցով հաղորդակից դարձնել ազգի մշակույթին, նպաստել դրա յուրացմանը,
  • հոգևոր  զարգացում,
  • ազգային, հոգևոր նյութի յուրացում,
  • երգի ուսուցման և կատարման միջոցով ճաշակի ձևավորում:

Ընթացքը

  • Նյութի ընտրություն

Կոմիտասի հատորներից ազգային երգերի, պարերգերի ընտրություն, վերականգնում

Սովորողների հետ տարվող աշխատանք

  • ընտրած երգերի ուսուցում, կատարում
  • ստեղծված ձայնագրությունների ունկնդրում
  • երգերի կատարում առավոտյան ընդհանուր պարապմունքներին

Սովորողը  

կիմանա Կոմիտասի ստեղծած, գրի առած և մշակած հայկական ժողովրդական երգերը

կլինի Կոմիտասի երգերը իմացող, փոխանցող, տարածող

կկարողանա երգել և տարածել Կոմիտասի գրառած ազգային երգերը

Արդյունքներ

Ուսուցանված ստեղծագործությունները կատարվում են առավոտյան ընդհանուր պարապմունքներին, դրանք կկազմեն հակաբացիլ Կոմիտաս   նախագծի, ազգային օպերայի լիբրետոյի բաղադրիչները: «Նախագծային ուսուցման ստուգատեսի, Սեբաստացու օրերին, կրթահամալիրի 30 ամյակին՝ նոյեմբերի 11 — 15-ը երգչախմբերը  ներկայանում են իրենց կատարումներով:

Ուրբաթ պարապմունք — Հուռիով ծիտը, ծտով հարսանիք

Անբան Հուռի

 Կոմիտասի երաժշտության տակ սարհ են գալիս  Արևելյան դպրոցի  խմբերը:

Լինում է, չի լինում – պատմողական

Լինում է, չի լինու՞մ – հարց տալով

Լինում է չի լինում —  հաստատելով

Բոլորը  միասին- Մի՜՜՜՜ գյուղ:

Մի քանի վայրկյան լռություն: Տարբեր կողմերից լսվում են ձայներ: Ձայներն ավելանում են և ընդհանուր գյուղի միջավայրի աղմուկ է դառնում: Աքլորի ձայն՝ հեռվից միանում է կովի բառաչը ապա խոզերի աղմուկը, գետի քչքչոց, դռան ճռոց, քամու ձայն, մեղմ անձրևի կտկտոց, որը վերածվում է տեղատարափի: Լռություն:

Խումբ- Էդ գյուղումը մի կին է ապրում:

Նորից սկսում են գյուղական աղմուկի ձայները: Մի խումբը սկսում է ձիու ոտքերի վազքի ձայն հանել: Դեկորատիվ նկարված սայլը պահած՝ ներս է մտնում  Հուռիի մայրը: Սայլի անիվների փոխարեն գլուխկոնծի են տալիս չորս երեխա: Սայլը կանգնում է: Խումբը ձիու խրխիջի ձայն է հանում:

Հուռիի մայրեր- Ջաղչի դռնով ես անցա (շարունակությունը միանում են բոլորով:

Խումբ- Էս կնիկը մի աղջիկ է ունենում՝ անունը Հուռի: Օրը մինչև իրիկուն պարապ-սարապ նստած:

Խմբով հորանջում են բարձր ձայնով:

Խմբի աղջիկների մի մասը առաջ է գալիս ու բոլորով երգում են:

Հուռիներ-

Բանն ինչ անեմ՝ կեղտոտ է

Բամբակը կորիզոտ է,

Մաստակ պիտի որ ծամեմ

Կտերը տիտիկ անեմ:

Անցնողին մտիկ անեմ,

Ուտեմ, խմեմ, մթնի՝ քնեմ- ընթերցում:

Հուռիները ընկնում են գետնին ու պառկում:

Խումբ- Հարևանները անունը դնում են՝ Անբան Հուռի: Բայց մերը, աղջկանը գովելով ման է գալիս:

Աղջիկների մյուս խումբը դուրս է գալիս:

Մայրեր- Լիդրը գզող, լիդրը մանող: Համ խճճող, խճուճը հանող: Ձևող- կարող, հունցող-թխող, եփող- թափող:

Խումբ- Մի խոսքո՜վ

Մայրեր- Հուրի հրեղեն, մատները ոսկի:

Խումբ- Էս խոսքերը գնում՝ մի վաճառականի ականջն է ընկնում:

Տղաների մի խումբ  ձիու գլխով փայտի վրա հեծնած գալիս են: Խումբը ձիու ոտքերի վազքի ձայն է հանում: Հուռիները պառկած տեղից օդային համբույր են ուղարկում: Հեծյալները կանգնում են

Խումբ- Վա՜հ

.Վա՜հ. բառի վրա հեծյալները բերանները բաց, քարացած կանգնում են: Մայրերը կոտրատվում են

Երգ –Քելե, քելե  նազ մի անի Հուռի ջան:

Հեծյալներ- Մեր ուզածնել հենց սա է, որ կա

Հեծյալները՝ ամեն մեկը մի Հուռիի կողքին կանգնում է:

Խումբը

երգային ծիծաղում է

Խումբ-  Հա, հա, հա, հա, հա՜

Հի, հի, հի, հի, հի՜

Հո, հո, հո, հո, հո՜.

Հի, հի, հի- հա, հա, հա

Հո, հո, հո- հի, հի, հի

Մայրեր- /ուրախ գոռալով/ Հարսանիք է լինելու՜

Երգ —  Այլիհո / պար

Խումբ-/ուրախ գոռալով/ Հարսանիք ենք անելու՜

Երգ —  Պսակ պսակ

Խումբ- Հարսանիքի ամենաթեժ պահին, ներս են մտնում ծտերը (1-ին և 2-րդ սովորողներ)

Ծտերի խմբերը մտնում են ներս՝թևիկները շարժելով: /հագուստի վրա թափվող կտոր, որոնք նման են ծտի թևերին/: Նորից շարունակվում է երաժշտությունը: Նոր խումբը միանում է պարին: Պարն ավարտվում է: Լռություն

Ծտեր-Ի՞նչ եք մոլորվել: Այ, մեր գառն առեք, մորթեցեք, քեֆ արեք: Մենք էլ գնանք քուջուջ անենք, գլուխներս պահենք:

Երգ —  Ջան գառնուկ

Խումբ- Գնում են, գալիս

Առաջիններ- Մեր գառը տվեք

Խումբ- Մորթել ենք կերել, որտեղի՞ց տանք,

Առաջիններ — Չէ, մեր գառը տվեք: Թե չէ դես կթռչենք, դեն կթռչենք, հարսին կառնենք դուրս կթռչենք:

Խումբ- Հարսին առնում թռչում են: Գնում են գնում, տեսնում՝ մի աշուղ մի ճամփով գնում է:

Աշուղի երգ –

Ծտեր- Աշուղ ախպեր, առ էս հարսին պահի քեզ մոտ: Մենք էլ գնանք քուջուջ անենք, գլուխներս պահենք:

Խումբ- Գնում են գալի աշուղի առաջը կտրում:

Ծտեր- Մեր հարսը մեզ տուր

Աշուղներ- Հարսը գնաց իրենց տուն

Ծիտ- Չէ, մեր հարսը տուր: Թե չէ դես կթռչենք, դեն կթռչենք, սազիկդ կառնենք դուրս կթռչենք:

Ծտերի պար:

Ծտեր- Ծնգըլը, մընգլը,

Փուշիկ տվի, լոշիկ առա,

Լոշիկ տվի, գառնուկ առա,

Գառնիկ տվի, հարսիկ առա,

Հարսիկ տվի, սազիկ առա,

Սազիկ առա, աշուղ դառա,

Ծընգլը, մընգլը

Ծիվ, ծիվ:

Թռռռռ—

Առաջին խումբ- հեքիաթը վերջացա՞վ…
Չէ, ճվերջացա՜՜՜՜՜՜՜՜՜՜վ………………….

Պարերգեր՝ Ալագյազ, Սարեն կուգա, Սև գյուլի:

Երևանյան երգեր

Պարեր՝ Կոմիտաս Շորոր, Բուլուլ: